University College Ih Ka Hmuhtawn Mi Pawl

Ram nuam pawl cu thu dang a si. Delhi phunsang tlawngkai cu a harsa nasa, tuini tiang a zirsuak hi mimalte an si. Raltlan kan si tikah duhvekin zirnak lam khalah kan zir theilo. Mino hrekkhat in hlawknak an hmuh pang ah tin University College ka kai lai ih ka hmuhtawnmi malte ka rawn nganve a si.

Laar duhnak ih nganmi asilo. Harsat ka tuarnak ka ngan tam sawn. A kimcanglo zet nan harsatnak kan tawnmi tete kan sim awk tikah phur a zang ih di a riam. Thin a nuam ti lungput nei phah in le siartu hnihkhat hrang ih hlawknak ding ruahsannak thawn a si. Ngan sualmi le siar remlo a um pang le ngaithiam ka lo dil.

Delhi le Kan College Thu

India ram ih khawpibik cu Delhi a si. Delhi hi kum 3000 hnakih upa a si, 1483 sq tluk ih kau khawmual ahcun mi 14 million hnak ih tam an um. Delhi ah University College 100 lenglo a um ih Ramjas College hi Delhi phungsangtlawng thabik vote lak khal ih langban a si. Siar remnak dingah kan college thu malten tarlang sehla, ka zirnak “Ramjas College” hi kan dunglam kum 1917 ah Raj Kedar Nath in Old Delhi ah a rak din.

Delhi College pawl lak ih hlunbik/reibik tiih kawh theumi a si. Delhi ih saklam kau ah a um. A umnak hmun campus kauhlam hi acre (Eka) hnih-thum a si. Mipa le nunau hrang hostel a um. Lehnak phunphun thalsai tiang in a um. Department 15 lenglo a nei. Classrooms, seminar Room, Hostel, Laboratories, Sports Room, Canteen, Murals, Library, Auditorium le Computer Room tin hmun thupi deuh pawl room then a si. Tlawngta zaten 2000-4000 karlak an si.

University College Kai Thawk Daan

Asia ram ahcun duhvekin raltlan (refugee) in College University kan kai theilo. Kai theidaan ding lamzin phunkip polin phunsangtlawngta a tingtel pawl thawn admission tuah ih her cupco asi hnu ah kum (3) sung ka zirnak ding Ramjas College University of Delhi (DU) ti riamriampi hmai ahcun lungphang zikzik in ka thleng. College Campus ih ke thlak hmaisabiknak tiah tha a tho zet. Ka aipuang. Ka hmuh dahlomi rualpi Kala-mi tampi thawn kan class room ah kan tawngaw khawm. Kan mahlammi keimah lawng ka si. Cutin hnam dangmi lak ih ka College kai, ka “first day” cu ka thawk.

University College Le Ka Umnak Inn Sanmi

Kan college le ka umnak inn cu minit 15 sung ke ih feh a si. College dangdang ih kai ka rualpipawl thawn inn sang in kan khuasa khawm. College tlai kan phan caan ah thirleng rickshaw thawn kan feh ?heu. Mipa umkhawm cu cazoh lo ih thurelkhawm caan a tam sawn zikzik. ‘Hmai thla ihsin ca kan zoh thawk ding’ tin kan reltlang khawm theu. Rawlsuan huam tuklo hlir kan si ruangah mah le suan caan time-table kan tuah ih cucu zokhalin upat zetin kan thlun khawm. Inn luahman le cephnep/nepnawi leinak ah thlatin Rs-5000-6000/- kan hmang tlangpi.

Zirmi Ca Le Harsatnak

Kala ram ih cazir cu thil olsam a si lo. Sayapawl ih mirang ?ong hmanmi ka theihlo caan a tampi. Ziangmi thupi, ziangmi thuhla timi khal theilo in ka ngai khuaukhi caan a tam nasa. Mahte note lak a si fawn ih ngan ding pakhat hman thei lo ih caan ka liamter caan a um. Thaisun ih kan zirdingmi a tuizan vekih ka rak zohcia lawng ah ka kai thei fang. Kan ram zirnak thatlo ruangah mirang Grammar le tong ah harsatnak tampi ka tawng. Zirmi ca asullam tampi theihlomi dictionary zohphah a tul theu tikah cazirmi le caan hmandaan a mil aw lo. Ka rualpi Kala pawl cu an nauhak ihsi ca rak zir tha an si tikah harsa an ti lo. Asinan kan ni Myanmar ihsi ra pawl hrang ahcun zuam a tul nasa kan ti cio ding ka zum. An ihthah leh an cawlh sung khal ih ca zoh rero a tul. Ka lakmi Subject- Political Science (Hons) sinsin tla hi cu siar tam le theihtam a tul tuk.

Harsatnak Dang

Minung in self-oppression, inferiority (Thin nau zet ih mah le mah tuah awk) kan hmang. Zirnak ah foundation ka neih thatlocia thawn cathiam taktak thawn ca kan zir tlang hi cu, thin harnak le thin naunak a tampi. Ahleicein, Chinmi ka sinak thuh deuh a tul caan a um theu (Hihi ka personal thil) Raltlan ka sinak thuh a tul caan a um theu tikah harsa ka ti. Miphundang lakih sinak thuh a harzia ka veikhat tuarnak a si. Thuhmi nei ih caanhman; sinak thup phah ih nitin tlangleng hi cu thin a har duh nasa. Tlawngkai lai ahcun zocio khal sumpai an daihawlo deuh theu in ka thei. Kei khal cu ka daihawlo nasa, a tultukmi lei theilo ih ka um caan a tam. Caan tampi cu ka duhzetmi cabu le thiltul dang pawl duhlo bangin ka dungtun san. Cun, thildang deuh ah kan u nau North East pawl thawn cun kan life style a danglam tuk lo nan Kala pawl thawn cun kan danglam aw tuk lawlaw. An mak timi pawl mak ah kan thlalo ih kan mak timi pawl mak ah in thlaksak lo ve thung. Ramdangmi le miphundang mi ka sinak ruang ih nautat le harsat ka tuar dingmi pawl cu theihcia a sivekin tuar harsa ti phahzet cing in ka tuar thei.

Lam Ka Hlo

Kala pawl in sumpai an nei cuang a bang. North East pawl khal milian fanu fapa an si vekin sumpai an nei. An thuamhnaw hrukmi an mawi in an mankhung nasa. An duhmi thil an nei kimzet. Mithenkhat cu buut mankhung sawn, phone man kung sawn, thuamhnaw mankhung sawn le mawi sawn neih an zuamaw ti tluk a si. An sam an kapkiir, an senter thul, rawng a phunphun an culh thul. Fala le tlangval kawp nei cio in an um. Ka rualpi tam sawn hivek ih an khawsat ka hmuh tikah zir duhnak le tuahve duhnak thinlung ka nei ve mai. An nundaan ka zir thawk. Ka cazirmi ka mang ko nan ka dunglam ah ka ret thlang. An life style rori ka cawng. Ka sam a phunphun in ka tuahve. Ka neihmi sumpai ka hmangsual thawk rero. Cutin caan reilote sung cu lam ka hlo. Asinan, ka ruahsal tikah ka lamzin fehnak a diklo ti ka thei lohli. An ram milesa vekih ka um tulnak ka theilo, ka um khal le ka si cuanglo ti ka thei aw. Laimi cu laimi vek ti menhmansiloin Laimi rori ih um ding a si timi ruat phah in ka lamzin hlohnak in ka kirsal. Nun thar ka thawk sal. Kan sinak diktak hi thuh rei a theihlo. Nauhak lai ihsi nu le pa ih nasa takih enkawlmi ka si tikah nu le pa ih nunsimnak awkam le duhsaknak awka pawl hnathlam ah a cam ringring ih sual rei a theihlo.

Rualpipawlin In Palh Deuh Hmang

Anmah bang in milian fanu fapa ah in ruat. Ca thiamtuk luar kai deuh ah in ruat. Atawizawng in ka sim asile neinung le mi sangzet ah in ruat asinan khat lamah ngaihnep vukvi hnak cun a tha deuh tin ka ruat. Phunsang tlawngta an si tho ih kum (3) sung ah in nautanak an langter dahlo ih ka lungawi nasa. Keikhalin in ruah le in zumvekin upat le rinsantlak ih um ringring dingah ka zuam nasa ve. Rualpi fel taktak pawl ih in kawm rualrualin mi rura taktak pawl khalin in kawm thotho ih thliar hrang daan thiam a tul. Kanni Myanmar pawl cu kan college join daan a danglam deuh ruangah kan person thil thu in suh tikah harsa ka ti theu. Thinlung ah reldingmi le rello dingmi tampi thencia a tul. Ram sung ih phunsangtlawng kai pawl thawn ka khaikhinawk tikah ram sung phunsangtlawngkai cu paradise ih lengvek an si ih ramleng ih zirpawl cu mi kut hnuai ih hnatuanvek tluk in kan tan aw in ka hmu.

Tumtahnak Felfel le Self-control

Sumpai, thuam le hnaw, sin le fen le thildang pawl cu tan in zirsuak ding ih tulmi thil thupituk pakhat a um cucu tumtahnak thinlung a si. Tum fefe a tul. Rualpi thenkhat paisa duhtawk ih hmang an tam, duhtawk ih fala tlangvalnak ih nuam cen an tam, duhtawk ih caan hmang an tampi cuvek pawl kan zir ve ahcun zirsuak/ college theh lamlam cu relhlo hloralta nak a si sawn. Curuangah zirsuak ding ahcun neihmi thil siloin thilung tumruhnak a thupi sawn in ka hmu. Kum 2004-2007 ih ka zirpi kan Chinmi pawl lakah mi malte, pa hnihkhat lawngin kan thehfel thei. A zirsuaklo pawl hi keimah aiih thluak tha le cathiam hlir an si theh; Myanmar/ram sung khalih phunhra mark tha zetzet ih ong pawl an si hai ko asinan remcaanlonak le thenkhat cu tumtahnak fumfe an neihlo ruangah an zirsuak thei lo. A tlun ih ka sim bangin tumruhnak thinlung a thupi tuk.

Fala tlangval duhduh ih um tlang ka hmu. Paisa duhduh ih hmang pawl ka hmu. Misual lungruh nungtha duhlo pawl, a huhau dang deuh in an rak um. Capoh le midekcawk hmang, mi nautat thiam pawl group khat in an rak um bet. Mi capo tak pawl thenkhat an rak um lala bet. Cuvek rualrual in cathiam tuk an rak um ih cathiamlo maksak khal an rak um thotho. A mawi lo zet nan, mitcaw pawl thawn khalin ca kan zir tlang khawm. Cutin college campus sung ahcun “zir aw” or “cawng aw” tin nitin minung nundaan bangaw lo celcel cawn ding le zir ding a um. Nu le pai hmuh banlonak hmun ah kan um. Nu le pa u le nau cu duhtawkin kan bumkual thei. Kan zirnak ding ahcun sumpai neihsianlo tiang khal in hawlsak. Mitampi cu hivek college life an hmansual ruangah tuini tiang cathiam zet cingsi in hmantlaklo tampi an um phah. Curuangah College lif ih thupibik pakhat leh cu mirang pawl tong ka sang dingih “Self-control” a thupibik a si.

A tulmi le Sirawknak

College ka kailai ka ruahsal tikah sirawknak tampi ka nei. Ka caan mallai a lak ih ka liamter, Sayapawl kawmnak ih ka caan ka rak pek maltukmi pawl le zirlai ca hnak ih a lenglam thiltulih ka caan ka liamtermi pawl ka ruah tikah ka siraw ngaingai. Zocio khalin sirawknak cu kan nei cio. Caan hman thatlo cu sualnak pakhat tluk in ka hmu. ‘Apawi tuk kaw, ka rak ti thei ding nan, ka siraw tuk ka rak tlin tuk nan’ ti nguarngo rero nak a si. Benjamin Franklin ih simmi thu tawite ka duhtukmi a um:-

* “It might have been.”
* “I should have.”
* “I could have.”
* “I wish I had.”
* “If only I had given a little extra.”
* Never leave till tomorrow, which you can do today timi pawl hi a si.

Liamcia caan kan ruahsal tikah alak ih kan liamtermi caan pawl pam a hmai zet. Kan class ah keimah lawng Pathian zum ka si. Zumtu ka sinak ka rel dahlo nan Christian na si maw tin in sut hmaisa hai theu. Mak ka ti zet. Ka cetcang daan hi ziangvek a si timi thusuhnak ka nei aw vukvi theu. Sim duhsawn cu a thupte thlirmi kan si. Kan thlennak rammipi ih hrukmi thuawmhnaw, thlunmi daan le dun, an in le ei pawl cu kan tawmpi thei ding nan anmah vek in kan mizia, a cangvai thei dahlo ding ruangah kan original identity hi kan kaih hnget sawn a thupi. Kan ni Chinmi cu kan mizia a dang tikah midangvek ih kan um tum khal le kan um rei thei cuanglo. Curuangah kan sinak ka ti mai dingih kan “identity” a hlo theilo. Curuangah kan thlennak ih kip ah kan nuncaanzia mawi te sawmhtel vivo hi kan policy pakhat ah hman a tha ka ti. Hi, College kai sung ah India mi bangin ka um. Kala pawl tla cun in theilo. Zo khalin India mi ka si ka ti ahcun in zum mai. Asinan ka thinlung ka bum theilo. Ka sinak ka bum theilo. Mi’h in zum tam tik ah ka thin a naa sinsin.

Kan Hmakhua A Pit

Liancia kumhra (10) ihsin tuini tiang University of Delhi (DU) ah kan Chinmi pawl cazir an um. Asinan, felfaite thehsuak thei cu barawh zatlo an si. Kutzung siar theih an si. An zirsuak theilonak bik cu, ca a har deuh ruangah mitamsawn in an tlin lo a si bik. Athen le thung cu ramsung ih phunsang tlawngkai bang in an kai tum ruangah an hmangawsual ih an zirsuak theilo lala. Cumi hnak ih pawi cu certificate mahte tuahmi ih kai tam sawn kan si ruangah mark tam zetzet kan pe aw ih asinan a zirsuak an um cuca lo ruangah kan hmakhua a pit vivo. Myanmar/Burma ihsi ra pawl cu ca thiamlo ti ah kan cang. Cumi hnakih pawi le cu a tu kan dung naite ah khan certificate lem hmang an kaih tikah University kai duh kan Chinmi pawl hrang ahcun sangka khar pit a si zo. Thuneitupawl meeting an neih hnu ah thu kan dawng lai ding.

Thunetnak

Kan tuahmi kip ah tumtahnak taktak kan neih a tul. Tumtahnak neilo ih thil tuah cu lawng hlaunak um lo ih lawng to kan si. ‘College kai le nuamcen’ tiih kan theih laar tikah college kai hi nuam cen ding ah kan ruat asinan ramcangkang tlawngta pawl cu kan dam sung hrang ih kan hman dingmi kan in ei hawlnak zirlai kan si ti thei in an zuam sinsin. A zuamlo khal an um nan rual banglo ah an cang.

Kan nui pumsung ihsi kan suah hicun kan nu le pa khalih control thei ding minung kan si nawnlo. Curuangah mahte kilvenawknak self-control kan neih a tul. Work hard; work hard kan ti theu bang in “T- Tuantento Ei tento” kan si ringring a tul. Fimthiamnak, zirnak lawng a tawklo nuncaan that le felfaitak ih ziangkim kan tuahnak ah hlensuak ding kan tuanvo a si.

Mi nun va cawngtu siloin kan nun in cawng sawn ding a si. “Har hmaisak le nuam neita” timi hi pupa san ihsi thudik a si. ‘Thuro bang nunnem, rul bang fim’ timi khal Chinmi pawl ih kan hman dingmi a si. College kai pawl, cazir pawl hrang ah zirlai ah zinghman thi dang tuah cem lo ding zir lai kan si ruangah kan zirlai lawng thupibik ah kan ret ding a thupibik a si.