Monday, January 7, 2013

Falam Top 10 Thinkers

Falam milesa lakah ram le miphun thu (social, politics, religion, economic, etc.) ah thurawntlak( locally & locally) khuaruat thiam, mifim, tiah na ruahmi mi pahra, hmin nan rak ngan thei cio pei maw? Tiih Falam facebook ih a tarlang tikah hivek upa lungfim ih an tuah mi rak sunsak hi thupi ka ti tikah ramsung le ramleng um kan hruaitupawl ka theih ban cin tete le an sulhnu zohkirsal in tuini tiang mipi hansohnak hna a uan thei lai rero pawl hmin le an thu ka theih mi zawinte ka ngan ve.

U Hre Mang cun mipi ih kan hril thiamnak dingah mi 30 hmin pawl a tarlang. 30 hnu khalah kan bet sal. Cutin, mi 30 lenglo lak ihsin Falam mipi lakih kan top 10 thinkers hrilnak cu kan nei. Keimah vek mino, ramsung suahsannak reizo pawl hrang ahcun an thuhla kimcang khalin kan theilo ih cun hruaitu ha tampi kan theihlo mi tla an um ding ah ka zum. Mipi ih hrilmi Falam Top 10 thinkers pawl hi zo pawl an si ti theih a si hrih lo. U Hre Mang tla cun vote siarnak le result tarlangnak a nei lai dingah ka zum.

Dr. No Than Kap
Politics: Aliamcia ih thilcang cu vun tanta in tui kan ram din hmun in ramthukhelnak ih a kekarnak ah a hlawhtling. Calai le fimthiamnaklam khalah pabik pakhat a si. A thusimthiamnak, a canganthiamnak le mipi thinlung a neh theinak cu tuini tiang a hum thei ringring lai. Politic zetih kan thlir asile, Chinmi lakah a ziik tiang thleng thei a si. Tui, modern santiluan khal ah kan Chin politics lam ih kan Arsi pakhat a si.

Rev. Hre Mang
Religion: Pastor uan a si vekin Chin mipi Pathian lam ih kaihruaitu pabik pakhat a si. Internationally ih pastor uan ding tling a si. Pathian lam ih a hnauannak tampi um phah in social development hrangah ziangmawzat a tuah suak thotho. Mino tha pe thiam le ruahnak pitling zem theitu a si. Politics thlir thiam zet a si fawn.  

Dr. Than Bil Luai
Medical: Chin mipi ziangmawzat natnak tuamhlawmtu pabik pakhat a siih hleiah, Calai le nunphunglam ah thuukzet ih hmalatu a si. A canganmi le Chin mipi hrang thahnemngai ih a hmalaknak pawl cun a hmin a mawi ter zet. Medical lamih a thiamnak le a zuamnak cun mipi siarcawklo damcahnak le hmasawnnak a pe.

Dr. Za Hlei Thang
Politics: Falam Laizo ong lar dingih rak tuah thoktu lakih pakhat a si. A Social movement le politics lam ih a cangvaihnak pawl zoh tikah hlawhtlingzet a si. Chin mipi hrang hmatawntu a rak sinak le tuini tiang Chinmi duhdawt ih sawiselnak tampi tuarih feh rero tu khal a si. Ramsung le ramleng ih a cangvaihnak cun mi tampi a kai tho ih CNF president dinhmun tiang thleng ih rinsan zetmi a si.  

Dr. Sui Lian Mang
Religion: Tulai thuthangha simthiam ih larsang a si. Pathian thu lam ah thuuk zet a lut. Ramsung le ramleng (international) thuthangha simtu pakhat a si. Chinmi tamzet thlaraulam ah hruaitu asiih hleiah a zirhtirnak pawl cun mipi a cawm nung zet. Pathian thulam ahcun kan pabik a si. Bible in lehlin sak rero laitu khal a si.

Pu Van Kyi
Education: Laimi no tamzet cun hmaiton in hmu lo khalsehla mino pawl hrang a peksuah mi dictionary le fimnak pawl hi a sunglawi. Mino pawlih hngilh thei rual a si lo. Upatlam pan vivo hman sehla mino hrang roh ding ruat ih a cangvaihnak pawl hi sunsak tlak le cawn zohhim tlak ngaingai a si. 

Salai Nililian
Social: Ram hrang le miphunpi hrang tiih nun thaptu pawl lak ih pakhat a si. Tuini tiang social development nak hrangih a cangvaihnak ah thuanthu tamzet le mipi hrang thansohnak karbak tamzet a tuahsuak zo. Tuini tiang socially ih a cangvaihnak a cak ih Chin mipi hrang thansonak lamzin sialtu pakhat a si.

Dr. Run Bik
Media: Mizoram khalih journalists lam rak tuantu hmaisa pawl a si. Theihkauhnak, ram history le politics thuhla theizet pakhat a si. Media thuthang cangvaihnak ah rak hminthangzet a si.   Sumpai le kawhhran lam cangvaihnak pawl khalah mi rinsantlak zet a si. Tenrennak thiamnak lam le fimthiam zirnak lam khalah  zohṭhimtlak pabik pakhat asi.  

Pu Thawm Hlei Mang
Social: Non-organization ah nasazeten hnatuantu a si. A sumpai ziangmawzat cem in Chin mipi thansohnak hna a uan. Lailun foundation feh tlangin thil tampi a tuah suak. Cuihleiah nunnak thap ih rak fehtu tla a siih tuini tiang ramsung le ramleng thansohnak ding ih tuan rerotu a si.

 Pu Thomas Tha Nei Thuam
Social: Lairawn Zirsang Tlawngta Pawlkom rak dintu pakhat a si. Malaysia, LCF dintu pakhat a siih Chin mipi biaknak lam ih hangso dingah dunglam ihsi monitor tu pakhat a si. U.S a thlen hnu khalah kawhhran hansohnak lam ih a cangvaihnak pawl daiter menlo in CCYI pawl cangvaihnak a tuah. Ramsung ramleng catbanglo ih pumhuap thuhla theihawk ternak group mail le facebook group pawl tuahtu pawl lakih khaipabik pakhat a si.

Online Social Media Zawng Khalin Hmainawr A Cu!

Group Mail le Facebook pawl lawngih cangan hi a tawk nawn lo, mipi duhzawng online ah thil tampi a suak zo. Mino tamsawn cun inn ah lengaw nawnlo in online tiin social site ah rualpi komnak in caan an hmang thlang.  Kan Chinmi lawng, nazi pakhat sungah a malbik minung 1000-2000 hnakih tam kan online hrimhrim ding ka zum. Networking hmangthiam kan tam sinsin ding...ziangkim zikte hin online ah kan ti ding, kan ti rero zo!

Chinland Today Thuthang, cahlap thawn New Delhi ih kan cangvaih hnu 2008 ah Online zawngin kan cangvai. Culai ah (tar lang men sehla) unau Hakha pawlin website an rak tuah ciamco lo. Cunah CW tla a rak um zo sawn. Harsatnak tampi pahtlang vivo in Chinland Today kan feh tikah unau dang pawl phurnak a pe. Tu ah unau Hakha pawl cun website 5 lai ṭha zetzet an nei. Mirang khalin an nei. Kannih hmaisa sawn kan pung thei lo.

An website pawl kan zoh asile online mi 200 hnak ih tam an um thei ringring. Aṭhen website ah 30-100 hnakih tam an si. Online an tam deuh caan ahcun minit pakhat te sung hmanah 400 leng an kai thei. 24 hrs ih minung cuzat online thei cu a mak.  Kan hnuupi ih ra ding fang, an si ko nan tu ah cakzetin an tlan thei a si. A phunphun ruangah an cak kan ti thei. An cak kan tinak tla cu ca thar an tar thei ringring nak le catbangloin siartu mipi an um thei ringring ruangah a si.

Chin TV tuah asi hnu ah an run tuah ve. Asinan, kan tuahmi pawl hnakin view-tu an nei tam.
Thil dang tampi khalah a cem tiang kan kilhim a tul. Kan sunsakawk sinsin ding tla a thupi ngaingai.

Pumpi, pumhuap ih ṭan lak a cu!

An ca khal siartu an nei tam. Mipum an tam ruangah maw, an cooperate thiam awk ruangah timi ruah aṭul.
Chin-mi lakih ṭong hman tambik le siartu nei tambik cun ram a la thei vivo ding ka zum.
Curuangah kannihlam tla cak sinsin in, online social media zawng khalih ṭaan kan lak a ṭul, mipi ih cooperate kan tul fawn.

Tui a tlan rero mi kan leitlun ah Chin khaipa kan rak si dah tivek men in tohmun thurel a theih nawnlo.
Cuipawl tla cu thuanthu mawizet a rak si ko nan renew vivo a ṭul. Rin ringring a theih lo.
Kan sinak dinhmun pawl tla kilhim ih sawmsoh vivo a ṭul. A ṭul dan ih thlengawk thiam cu mifim kekar daan a si.

A thlengaw reromi leitlun ah kan um ih a ṭuan tamtam in an ngah tam ding ti kan fiang zo.
Sihte, rawl seng vekih kan seng khawm a ṭul. Hmaisa sawn ah maw neita sawn ah kan tlan ti hman kan fiang nawn lo.
Neitu kan si, rak hmusuaktu kan si ti men ding asi nawnlo, mikip hnen ihsin zir dingmi ṭha cu cawnthiam a ṭul.

Online, website pawlih kan thuthang neihsun pawl tla siar sakawk a ṭul. Fanau pawl tla siar le kan ṭong hmang dingah kan fial rori a ṭul. Mirang ih cakuatawk le biakawk nuam kan ti sawn caan a ra thlen lohlilonak dingah ṭan lak tla a ṭul.

2012 Kum Sulhnu Pawl Thlirsalnak

2012 kumpi tla kan vuiliam cuarco thei. America rampi tla, midum-pa Barack Obama rorelnak kut hnuai ah a thar te’n an lut muarmo sal. Kan pi Queen Elizabeth II khal, a kum 60 suahcam sunglawizet in February 6th ah a rak lawm thei. Hlimhlainaklam ah leitlun santhuanthu ngan dingah Gangnam Style timi tla a rak suak.

Milian, hlasakthiam le hruaitu thar tamzet kum khat sungah an suak. Cuilakah, Linghnin le vansiatnak a phunphun khal a rak thleng ko. Mitampi helkam ih tuahtu December 21, khalah can a cem leh lo ruangah tutiang kan himdam cu a si.

Hril Dingmi Lamzin Pahnih

Lamzin pahnih a um hmanah, feh-kop a theih lo ruangah lamzin pakhat lawng kan hril a tul. Bawi pahnih rian a theih lo vekin, tuu le mee khal...