A neitabik zaan ding ti rak thei sehla...

Na anka mawite ka theih netnak ti rak thei ningla,

Nitin in thei ding in na hnen ka ra ding nan;

Na tongkam kamkhat hman liamter lo in ka rak ngai ding nan

Kan um tlang netabik ding ti rak thei ningla cu maw,

Na hrang ah caan hleice ka ko ding;

Ka lo hlan theumi, ka duhdawtnak ka lo hlan nawn rero ding nan

Kan thenawk ding zaan ti rak thei sehla cu maw;

Sangka zawng na thleng ah ka lo ko kir sal ding

Vei khat tal in ka lo hnam ding nan si

Kha mi zan kha kan tiamthu netnak zaan ti rak thei sela,

Thuk deuh in ka rak lo sim ding nan

Na thinlung cu ka hnen ah um ringring in ka lo sim ding nan

Ka lo duhdawtnak thu sim sal nak caan

Ni thar sunglawi rak suak sal sehla

Ni dang cu a ra her  ko ding

Asinan duhthusam si loin

Tuini te vial tawng aw ding

Rak si bang sehla cu maw

Ka duhdawtnak ka lo sim ding

Kha mi lai ahkhan maw, ka rak sim lo

Maw! ka ko kir thei sal nawn si lo

Tu rori ah sim theih sal sisehla

Na duhdawtnak cu a tu ah langter ko aw…

Lengleh / Nu thlawi ka duh

I thei ttheh si ko…a zei tuk ka ti ding maw, a thiam tuk ka ti sawn ding ha…? Ka mithmai i kil ttengtteng, duhdawtnak in! I duhdawt tuk ti ka thei. Kei cun I duhdawt vek cun ka duh lo nan ka hua tuk cuang lo, Hei…siartu ka par ih a tuah vek in na parah tuah ve sehla na tuar zik lo na nei ding. Asinan kei cu tlangval tha kum (21) ka si ruangah nuthlawi/lengleh neih cu ka duh hrimhrim lo.

Nitin deuh thaw in kan inn ah a ra. Ka angki pawl in sawpsak, sumpai ka neih lo caan ah hman ding in pe. Ka ziangkim I thei ttheh ti sehla a sual tam lo ding. Cuti ih a duhdawtnak thawi I zel ruangah a parah zianghman uimi le zepmi khal nei theilo in, in tuah. 

Misual bang in ka zoh lo…I duhdawttu a si. Asinan, ka hnak in kum (4) zikte in a upa sawn ih cumi cun ka thin I nuam ter lo. Ka ai ih upa a si ruangah ziangkim ka par ih a tuahmi hi, in zawlnak men ah ka ruat. Ziangtin na ruat ve ding…?

Ni khat cu a a mai duhhrilnak si lo in duhlo cingte ih leitlun sinak duhum lo zetmi a ken thawknak, a nuthlawi daan thu mithli for phahten i ruah. Ka zangfak tuk. A mithmai hman ka zoh ngamnlo. Ka thinlung sirten nuthlawi ti ding na si ual lo vansiatnak ruangah pasal sual na rak tawng ngah mi si ka ti rero.

Nuthlawi ti cu a hlawh ko e, asinan a hmur sen dengdi te, a sam tawmnak, asam thlai remte le a tongkam thlum pawl in nikhat sung lo zel ve sehla na tuar thiam lo ding. A vansiatnak sawn in I duh sinsin ter. Ka theihlo lai ah ka thinlung sungah duhdawtnak khal silo, lainatnak khal silo, zangfahnak khal silo a zawn ruahnak khal si ciahlo thu I ruat tertu pakhat a um. Cu cu, duhdawtnak a si ko maw….?

Ka thawh hlan ah kan inn ah a ra, a hmaisabik ah ka nu le pa a hni ter. Ka u nu ih fangsep a bawm. Ka nu ih hrik a zohsak, ka pai kuak fawh ding a zial sak. Ka nau nu te ih menu (khuaite lem) pawl a tuahsak. Kan nautabik te thlumte a pe ih a lehpi. Hitivek ih a tuahmi hi keimah ruangah a si ti ka thei keukeu fawn. Zangfah a um lam ti…?

Kan kawm awk cu ka nu le pa khal in an thei ko. Ziangtin in ruat ka thei lo. Ka ihkhun ah cun dam lo vek phun in ka it. Ka kiangah a ra. Mawi tuk in a cei aw. Tak tak te tile a cei awk lo hman ah ka uar tuk. Bal zet te ih a um hman ah ka duh thotho si. Ka mit sing phah meng phah in ka zoh. I theithiam lo, it that lai ah in ruat. 

Ka biang ah a hmur sente in I hnam. Ka hna ri te ah “Na dam lo deuh ti? in ti. Ka sawn lo. Na tak sa maw in ti, ka sawn duhh lo, a kut nemte in ka cawl I rawn dawm sak. Na khua a sik deuh si ding in ti ih ka ke lam ka khuh ngahlo mi I khuhsak. Maw! Minung hin duhdawttu kan va tul em….in duhdawt taktak tu le in lainattu cu ziangtin kan hua thei ding…?

Ka mit ka meng. Hni siamsi ten I zoh. Na naa lo cuh in ti. Ka hni ve. A hni nawnlo. Ka tuar thei lo ih a biang ka hmuai sak. Ka hnar hni phah ten I hmuai sak ve. Tui sun market ah feh ding si, ka lo sawm tum ih na man pei maw in ti. Ka man tuk ka cak tuk ko nan paih lo vek ten ka um. 

Na nu le pa tla ka dil theh zo. Tho aw la tuah aw lohli men aw in ti. Nuthlawi cu mi an bum an timi hi…hihi, a si pei maw ka ti thlang. Asilo, an ni cu cuvek in I ti siang dah lo. Nu thlawi ti hman ka ti siang lo. Mah a duhdawttu par ah siatnak ka tuah thei ding maw. …Ka angki ka hruk, a kalar a rem lo ih I rem sak. Ka angki saihasih pawl I sih sak….ka tuar lo…

Ka Hna Thlam Ah A Cam

· Rawl ei hiar lo ih ka um caan ah India ram ah nitin rawl ei ding nei lo in minung thawngtel an thi tiih ka nui in simmi ka mang sal ih, hiar le hiar lo cingten ka ei tento sal theu.


· Ca zoh zuam lo ih ka um caan ah mi harsa rethei tlawng kai, zir duh zet tampi an um nan zirnak ding sumpai an nei lo ih hnatuan in harsa zet in an khawsa ti ih ka nui zaan tin ca zoh zik ih in simmi ka hna thlam ah a cam ih ka zoh tento sal theu.

· Ka thin heng hlukhli tikah ka nu in thinheng cu mi aa pawl ih um tu daan so khaw, thinsau ten thuruat theu aw, na thin tawi ter hram hlah in ti mi ka ruat ih ka rem aw sal theu. 
 
· Ka len khal le ka nu in ra tlung tuan aw maw, tiih in cahmi ka hna thlam ah a cam ih reipi ka leng ngam dah lo.
 
· Tongkam hro ih mi ka biak pang a si hman ah ka nu cun ziangah ka fa cuvek in na tong, kan ni sung kha vek in kan tong dah lo pi in ti, ka to kam hrang le hro ka siar aw sal theu. 
 
· Ka kiangkap ih mi rethei harsa pawl ka hmuh tikah bawmta lo in ka fehsan thei dahlo theu ziang ruangah tile ka nu in pitar putar harsa le bawmtul nan hmuh le bawm theu aw in ti mi ka mang ringring.
 
· Kan kawhhran upa le ka rualpi pawl ka huat thu ka rel tikah ka nu cun minung kan si sungah cun tlamtlinlonak te kan nei cio ih ngaithiamtu pawl in nehnak an co theu so khaw tin in sim ih mi ka rel ka siar aw sal theu.

Fala mawinak virgin

Virgin hi mirang tongfang a si ih a sullam cu mithianghlim/mi hnahkhat ti nak a si. Nunau le mipa ih sunlawinak bik cu an thianhlimnak (virgin) hi a si. Minung ih kan thupitnak bik khal kan virgin nak a si. Asinan tui kan leitlun ahcun virgin sinak hi kan ngaihlu tuk nawnlo a bang riangri.

Thuthang ngantu pawl in nitin in zahmawh thuhla an ngan. Nupa sualnak le nuamnak cu a karhzai vivo ti cu rel tam tul loin nitin kan tlanlennak ah hmuh theih in a um. Ziangtluk in kan nun can zuva hmansehla kan virgin te tal cu humhim thei sehla a ropi tuk ding.

Tuini tiang leitlun ih a ngaisan zetmi khal fala thianghlim sinak a si. Fala pakhat a thianghlim mi cu dawt um za le mi khal ih upat an hlawh. Tui kum 2009 sung khal ah fala tampi cun an thianhlimnak cu suang emem in paisa tampin an zuar a si kha…

Zo cio khal in tlangval virgin le fala virgin cu kan ngaisang in kan duh hleice cio ko lo maw? Ziang ruangah fala thianghlim le tlangval thianghlim kan duh hleice timi hi thil dang siloin kan sunlawibiknak, kan mawinak thuthup, kan zahumnak thuthup le kan sinak thup a si ruangah a si. 

Virgin tengteng a tul lo titu pawl in an thin lungten virgin an duh. Virgin lo pawl cun virgin pawl luck lo/tawng lo deuh ah an ruat ih an virgin nak hmang ding in mi an duhsak theu; cucu an mah an virgin nawnlo ruangah mi dang khal virgin lo ding in an fuihporh vivo. 

Tawn pohpoh ihpi, hmuh pohpoh hnen ih va pek aw mi fala le tlangval in fa nau tha an nei ding ih kan ruah pang ahcun kan ruahnak a dik lo nasa ding. Na tuh bang in na at ding timi sullam kan theifiang ding a thupi tuk. Duhduh ih nupasualnak a tuahtu pawl cun nupi tha/pasal tha an tawng lo ding men lawng siloin fa nau malsawm tha khal an dawng lo ding. 

Fala virgin cun tlangval virgin a tawng deuh cingcing ding a si. Na thianhlimnak kha a lak ah ruat pang hlah aw ziangkim theitu a um ih na virgin vek in virgin na tawng ding. Ziang maw ti ih virgin na tawng lo a va si hman ah na virgin ih na thianhlim man ah sersiamtu cun nasa tak in malsawm dang lam a lo pe ding a si.

Tlangval Pawlin An Thih Cilh!

Nunau ih mawinak cu an hruk mi an thuamhnaw  a si lo, an cetzia,

thil an tham daan  le an sam a hriah daan te sawn ah khin a si.  

Nunau ih mawinak cu an mitmeng in kaih a theih.

Ziangah tile an mit cu a thinlung sangka, an duhdawtnak a um nak hmun a si.

Nunau ih mawinak cu a ceiawknah ah a umlo ih a thinlung sung ihsi a suak mi tongkam thlum te sawn ah a um. 

A mit meng ah ziangtluk mi zaidam nun nem a si zia a lang.

Awka hrangin kamkhat te hman mi a sawn dahlo.

 Mi farah, milian thleidang loin awka thlumten mi a bia.

Asam hriah daan adik. A hawiher a mawi, ti cerhco ten a cang. 

Mipi lakah a au tleutleu dahlo, daiziar ziten um daan a thiam, mi mithmai a zoh thiam. Awka hro a hmang thiamlo.

A dunglam zawng khalin “khi nute cu” an ti hluahhlo. 

Mithmai sopar ten mi a be ring ring, a thinheng lai hmuh ding a umlo. “Tlangval pawl in na thinheng thei maw?” tin an sut theu!  A thuhla cu mikipin an rel, tlangval pawlih thinlung a ti buai, a be tu piang a ngaihzawng pa biak vek rorin a be thei, tlangval then khatin “In duh ngai a si hi” an ti sual pang theu.

A mawi tuk, pitar putar pawl khalin an zoh liam cuahco theu. A rim a thaw thei fawn, a kiangkap ih um cu duhdawtnak dum sungih duhmi te thawi thutin ruah aw vek tluk  a si. 

Zo hman in ziangvek thinlung a keng ti an theilo, a thinlung tawng theitu dingih tong thiam thei um hen pei maw? a mawinak in mi a neh theh. 

Biakinn ih a khawm khalah hmailam ah mipa ih biak le tibuai banlonak dingah a to ih thu a ngai kerki theu.. Biakinn sungih a um daan a hmutu pawl cun “Nu nau fel a si hi” an ti. 

Bible siar nuam a ti ih Pathian thangthatnak hla sak lo in ni aliam thei dahlo. Amah ten fianrial thlacam a nei theu. A taksa thianghlim dingin Pathian hnen ah a ap aw theu. 

Mifarah le harsa thu rel tin ten mi zangfah nei tiah a mitthli a rak for thup theu. Mi bawm theitu si dingin a zuam ring ring.  

Nu nau ka si ti thei aw in nu nau diktak si zia ti lang dingin a thuamaw theu. A ka ah hmawm (kuber) a nei dahlo, a hmur cu sen dengdi ten…nunau zuu an timi beer rim khal a hnim pang dahlo. 

Puainak hmun ih feh phur ciamco a si lo…inn hlum lo ih vah khal a duhlo…inn sungsang thiamhlim te tuah fel cu nuam a ti…faiten a thuam aw. Mi lakah ringbik cun a hni dahlo.  Nu nau ka siih tong tam ding ka si lo tin thinlung a nei.  

Anih cu fala dang le nu nau dang vek siloin mi lakih kut hawi ih thu rel khal a duhlo. Nu nau cu ti niap nite kan um le a awi sawn a ti. A mi theihlo mi pawl hnen ahcun duh aw zik zik ten a um.  

Mi pa va ti hmaisa a duh dahlo.. Tlangval hmukhmak deuh pawl hmai ahcun mipa hi um lo khalsehla um thei ding vekin a tlangleng thiam.  A nu le pa a upat zia mikip in an thei. A u nau lakah san tlailobik vekin a hnuidawr thiam. Inn sung sangah tangkai bik a sinan veikhat te hman a porhaw dahlo.  

Tlangval pawlin an tihcilh...!

Nauhak khawi a paih…pitar pu tar pawl kiangih um nuam a ti. Cawl um ti neiloin hna tuan ding a nei ring ring.  

A hmel atha, a tongkam a nem…mipa vekkhat ten a mit sin pang sehla an tuar ding ka zum lo. “Ka lo duh” a ti ding mi pa cu ziangthluk mi van tha a si ding.  

Ngai ta aw…….. 

 “Iang neih hi mi a buum theiih mawinak khal a hlo sal thei, asinan Bawipa a tihzah mi nu nau cu lom le porh a tlak mi a si. A tuah mi thil hmuah hmuah ruangah a mah cu thangtht uh mi hmuah hmuah ih upat tlak nu a a si”.

 (Thufim31:30)

Kan Mi Ngaisanmi Pawl Zianghman An Rak Si Lo

Vei khat cu ka upat zetmi, Pathian te vek rori ih ka ngaisanmi pakhat cun zumban lopin a tuah ding ih mawi lo zetmi a tuah lai ka hmu ngah pang. Culawng hman siloin ziangtluk a fim ding tiih ka ruah… ziangkim a thei theh ding hmang ti khawp ih ka ruahnak ti neptu dingah a theih ding ih mawi zetmi ka sut ih a rak theilo sinsin. Ka thinlung in hmakhat te ih a rak langmi cu “Kan mi ngaisanmi pawl zianghman an rak si lo” ti a si.

“Minung kan si sung ahcun e! tlamtlinlonak kan nei theu, minung hi a caan le nauhak zawte puah kan bang”

Kan rualpa pakhat in “Minung kan si sung ahcun e! tlamtlinlonak kan nei theu, minung hi a caan le nauhak zawte puah kan bang” a ti mi ka thinlungah a thar. Ttuan thei, hmu thei fingfing minung lak khalah midang hnakih cuangcesinak a rak um hi a mak zet. Kan hnak ih an rak fim le theihnak ruangah upat hlawh in kan ngaisang theu.

Kan mi ngaisanmi pawl an nun daan kan zoh tikah kan mah vek in lungawi riahsia thei an si ve. Thil ti theinak, cahnak bangrep kan nei. An tumnak le tuannak ruangah mi cuangce ah an cang. Kan ngai sang. Mi thenkhat cun kan mi ngaisan zetmi pawl khi Pathian zikzik bang in kan ngai ih an siatnak khal rel kan duhlo, cangsual thei ding khal ah a ruat lo tu an um bet lai fawn. Kan mah vek in ziangkim tawtsuaktu har le nuam tawng ve tu an si.

Mi ngaisang zetmi kan si thei timi kan ruat dah maw? Ka rualpa Animest in “ka rual mi ngaisan le upat na duh asile ca napin zuam aw cu le mi kip in, u nau pa…u nau pa an lo ti celcel mai ding” tin in rak sim dah. A dik tuk ngai. Kan mi ngaisan zetmi pawl bangin mi in, in ngaisang ve thei a si timi kan theih a tul.

A Har Tuk Ko Nan…Ka Hngah Tento Lai Ka Ngai Sal Theu

Christmas ni taktak aicun a ni thlen hlan thla khat hrawng ih rak timtuahawk kha a nuam sawn ko lo maw?…a ni taktak ahcun sa ei ih khawm bak lo ti ding dang a um si lo…cu aiin a ni thlen hlan ih hngakhlap tak ih kan um kha a nuam sawn ko.

Cuvek thotho in ram dang feh ding khal kan hngakhlap tiatia ih kan feh taktak cu thinlung buainak a rak tam sinsin ko. Ram dang thlen cu a nuam deuh ko e, asinan ka sim duh san cu harsa tuk ih kan rak hngak lai ih ram dang kan thlen ahcun kan nuam tuk ding poh ti ih kan rak ruahnak cu thulolak a si ko. Harsatnak a cem thei lo. 

Vok sa nam voh voh ih suan, ei ding ti thei aw keu keu ih um khi ziangtluk thin a nuam. Asinan kan ei tak tak ih a thaw ko asinan kan hngahhlap tuk vek cu a si cuca lo…hngahlap ih cak emem ih kan um lai kha ngai a um sawn riangri tinak sawn a si. 

Hmehthak thak emem thawn Biangkawk le tengtere kan phowm kohkoh ih kan phowm lai rori hman ah kan ei cak tuk nak ah kan cil a ttim suahso. Kan hlik phahphah, kan khadi hman a for phahphah theu. Asinan kan vawn ei taktak cu a thak tuk lawng siloin heleheh, kan hlik rero ih kan ei hlan kha ngai a um sawn si si.. 

Cuvek in UNHCR ih kan dil theumi kan dil caan ahcun rei nguarngo in kan thei ih card kan vawn ngah tik ah a hlan ih reipi kan hngah lai ih kan thin bangnak pawl kan mang paih nawnlo. Lungawinak in, in hngilhter theu. Leitlun ih thil harsa zet pakhat cu a hngaktu ih tan hi a si nan hngah lai ih harsatnak kan tuarmi hi kan nuam hnu khal ih kan ngai kir sal ringring theu mi a si ruangah “hngah lai caan” hi kan nuam bik caan le caan sunglawibik a rak si sawn. 

Hngah lai caan cu harsa le nuam lo in lang theu hmansehla nuam hnu ih kan ruah kirsal tikah a rak sunglawi in a rak nuambik miangmo a rak si….hngak tento tu in an hngahmi an hmu theu.

Chinmi in kan nei lo ih kan tul lo “Women Right” kan timi hi!

Chinmi in kan nei lo ih kan tul lo “Women Right” kan timi hi! Nupi nu pakhat thawn thu kan rel tlang. Nu nau pawl hi mipa pawl hin in nekrawk tuk deuh ih a thalo a si, a ti. Si ngai. Mipa khal hi nunau pawl mawilo tuk tiang in hmuhsuam kan um ka ti. Mipa le nunau kan bang aw lo a ti lala.

Aih! Si tuk e! thudik um cia na rel ual ka ti. Nunau le mipa kan thil ti thei daan khal a bang aw lo a ti lala, bang aw lo e, nu nau cu an dawr deuh ih mipi cu a tlangpithu in an cak ka ti. A duh lemlo.

Bible in mipa ih hngawng cu nunau a si tivek pawl kha in ruah ciamco. A dik ka ti ve nasa. Asinan “Women Right” a vun sal suak veten meiling ih kangmi vek in ka thinlung a kang vukvi. Laimi hrangah “Women Right” timi a um ve lo ka ti lohli. 

A duhlo tuk ah tampawlawk bang in a lawk tal. A thinhengtuk nak ah mipa ih ti theimi hmuahhmuah nunau khal in an tive thei a ti. A cang theilomi rel hlah ka ti ve. Kan buainak a sosang vivo. Ngai aw! Ka ti ih hi tin ka sim; Mipa kan um sung ahcun nu nau cu nunau an si ringring ding “An Nau” deuh ringring ding ti thei aw. Leitlun ah ziangvek daan le dun, thildang maksak thlakthlengnak um hmansehla nu nau cu nu nau a si ringring ding. Mipa hnak in ziangtik hman ah a cuangce dahlo ding ka ti.

Cun, mifim thuruat thiam pawl in “Women Right” an tuah. Kan ni Laimi cun kan hman ciamco a tulve lo. Mipa par ih lawn tum tivek. Mi pa ti zawng ka ti ve thei tivek, mipa ziang an si ce lo tivek kha kan pipu san ihsin a um dahlo mi thil a si. Women Right cu mirang pawl in an duhle hmang haiseh. Kan ni cu Laimi/Chinmi kan si ruangah mipa cu a pa ding nu nau cu a nau ding. Asinan mipa lo cun nunau a tha thiamlo nunau locun mipa a thathiam lo timi cu a dik tuk. Amahvialte, mipa par ih nunau lawn timi cu a cang thei lo tin ka sim.

Kala pawl hnen in kan zir ding

Where are you? :

Mirang tong ka san duak, a tlun ih thulu te ih sullam cu “Khui ah na um?” ti a si ko. Kala ram ah kan um. Kan ram a si lo. Kan thuneihnak ram a si nawn lo.

An tong kan thiam a tul. An daan kan theih fel a tul. An hnen ihsin zir dingmi a sia le a tha tampi a um.

Kan thlei dang thiam a tul tuk. Khawlak kan tlanlennak ah an mitkham zawng in kan um pang pei maw ti khal ruah phah a tul. A ram khawsungmi pawl ih sinak le kan ni raltlan pawl ih sinak hi Lei le van in a thlau aw ti khal kan ruah tel a tul thotho.

Kan unau Kala pawl thawn buailo ding in kan theitawk in tangdawr zuam cio uh si. Thazang in kan va neh tla a si men thei. Fimthiamnak in kan va neh tla a si men thei.  Asinan kan neh lonak ding a um lai.

Cucu (Where are you?) kan ram a si lo, raltlan sinak keng phah in India ram ah kan um. Curuangah minung sinak taktak a nei na in neilo bang tuuk ih um kan si ti kan theih a tul. 

Leilung tlun ah daan hrampi in thu a tthen ih ro rel a si theu konan, a rammi taktak kan si lo nak zawn ah thuhla buainak taktak kan tawn tikah nasa tak in, in zuarthlai dingih in thliar ding a si ti kan theih a tul. Cu cu a ram mi taktak kan si lo ruangah a si. Kala ram ah kan um ih Kala pawl an that lo zia le an sual zia pawl cu sim awk bet tul lo in kan thei theh zo. Asinan zo cio khal in thatnak zawngte kan nei kan ti theu kha! An hnen ihsin ziangmi kan zir ding?

Sumpai an tenren thiam:

Lampi ih kan tawihvah caan ah lamzin kap ah mi tampi Bus bawh in an ding thliangthliang kan hmu cio ding.

Sumpai an nei zet ko nan Rickshaw to sianglo in man ol deuh Bus to an hril sawn. Hivek ih sumpai an tenren nak zawn ah kan nih Laimi pawl khal in cawngve sehla a that zet ding.

Milem biak daan:

Cun Pathian nung be lo an si nan kan nih Pathian nung betu pawl in kan bang lonak tampi a um. An ni cu zing zetzet ah tho in an milem pathian hmai ah rimthaw tete ur in darkhing te thawn an milem pathian thangthatnak an nei thei ringring. Cuvek lai caan ah kan ni zumtu tampi cu mang kan man rero lai caan a rak si theu.

Ningzah an nei lemlo:

Cun pakhat leh cu ningzah an nei lemlo. Kan nih Laimi cu kan thiam zetmi le kan theih zetmi thuhla pawl tla theilo bang in kan um san men theu ih hlei ah ningzak tul lonak hmun ah kan ningzak in leisin kan bih theu.

Cutikah kan thiamnak le kan fimnak cu ningzahnak in a khuh liam ta theu. Kala pawl cu an thiam lemlo mi tla thiam zet bang in  leh an theihlo mi thil khal thei zet bang in sim suak ih zir sin vivo an tum theu.

An thin a sau zet:

Pakhat leh cu an thin a sau zet. Tongkam sang zet zet hmang in tongkam an el aw. Hnar le hnar dai aw zikzik khawp in thu an el aw ih an khih aw zohzoh. Cucing hman in kut an thlak aw lo. Thawi aw lo ding in an thin an sup thei. Mi tampi cun sualawk an thiam lo ruangah kan ti men thei. Asinan kut thlak aw lo ding ih an thinlung an uk theinak zawn ah kan zir dingmi a um in ka thei.

Mithmai thaten an cibai aw:

An ziaza mawi zetmi pakhat ka ti leh mi cu an tawnawk caan ah na-mas-te- an ti ih an kut an kai aw, a tthen cu an pawmaw bet lai. Cun an feh zik zawng ah an cibai aw sal lala. Miphun pi cang an sinak zawn a lang theu.

Rit theih thil an hman daan:

Thianhlimnak lam ahcun kan Laimi pawl hi in tluk lo nasa. Asinan rit theihthil an tuah caan ih mawi le tha, zirtlak ka ti lehmi cu kuak an fawh caan ah mipi punkhawmnak hmun le office sung tivek ah an fawp tuk lo.

Inn sung ah tla cun an fawp lo law law ti sehla a sual tam lo ding. Mi um lonak, fianrial deuhank hmun ah an fawp tlangpi.  Cun zu an inn khal ah zoh mawi lo tuk in khawlak ah tawivak tahrat in, ri in ti vang seh tivek in an tuahaw dah lo mi hi cawn a tlak ka ti zet.

Tenaubik khal in zir tul:

Mirang pawl in “learning from everything” an ti. Thil ziangkim ihsin zir dingmi a um ti kan theih a tul. A silobik, mibang lo pawl hnen hman in an thinlung nom zia tivek si maw zir dingmi tampi kan hmu thei.

Cuvek in sual zet ih kan ruat theu mi, Kala mifel tlaitluang taktak anum lo tiih kan rel theumi pawl hnen khal in thil tha tampi zir ding  a um.

Zir lai rero kan si bangtuk in thil tha cu kan zir vivo a tul. Kan Laimi sinak, kan pupa daan le nunphung kan hrial ding ka tinak siloin Kala siseh miphun upa le hnam cangkang dang pawl hnen ihsin siseh ziaza mawi zetzet zir dingmi tampi a um lai ruangah aipuang zet ih kan zir vivo a tul. Kan nunphung kan hngilh cuanglo ding khal a thupi zet.

Tong thiam tam a sual lo:

Mi thenkhat cu Kala pawl kan huat tuknak ruangah an tong kan thiam duhlo, kan zir paih lo.

Kala pawl kan neh theinak ding ahcun an tong kan thiam hmaisak a tul.

Kum reipi Delhi ah kan um ih mai tulhainak thuhla hman Kala tong in kan simrel thiam lo a si ahcun a ning zahthlak tuk ding. 

Tong thiam tam a sualnak a um lo! Kala pawl in thiam le thiam lo in “Na dam maw” in ti tikah Aih! Ziangtin kan tong an thiam thei tin kan sut aw ih mi thinlung khal a neh duh zet.Cuvek in Kala tong kan thiam ahcun kan duhnak le duhlonak thu pawl tla kan simfiang thei dingih rualremnak khal a suahter vivo thei a si.

Thunetnak:

A tlun lam ah famkim lo zetin Kala pawl hnen ihsi kan zir dingmi ttha ka timi ka tarlang. Asinan siartu thenkhat Kala tawng pa huat ih hua tu pawl hrang ahcun siar nuam lo zet kan ti ko ding. Asinan Kala pawl ka ttan lo.

 An hnen ihsin kan zir dingmi tha ti ih ka ruahmi sawn, kan mipi in thathnem pi nak kan neih pang ah ti ruahsannak thawi ka nganmi sawn a si. Leitlun mi tam sawn in kanmah le mah hi thiamlo kan can aw ter thei dahlo.

Cubang in kan mah lam thatnak lawng ruat lo in Kala pawl ih felnak le thatnak um sun pawl kan zir ding a thu pi ka ti nasa. Thinlung tangdawrnak le lungput diklo thleng duhnak thinlung thawn kan siar ahcun in bawmtu le kan nun in thlengtu ah a cang ding ka zum. ###

Duhdawtnak a si lo

Duhdawtnak a si lo

A hmel a tha tuk ti ih na hmuh ruang ih na va duhdawtmi kha duhdawtnak taktak a si lo. Hruai pengtu…

Na duhdawt tuk ih na tlansan thei lo dingmi ih na ruahmi mi dang khal in na tan men thei lo dingih an ruah a si hman ah duhdwatnak taktak a si lo.

Rualremnak a si…

Ka tak sa a mah rori ih I dai lo a si ahcun a cang thei lo, ka thi ngaingai ding  tiih na ruahmi kha duhdawtnak a si lo. 

Taksa hiarnak a si.

A lo hnam zo ruang ih na va duhdawt mai khi duhdawtnak taktak a si lo.

Tipang a si.

Ka tlansan pang le a thinlung a kuai theh ding tih phang ih na duhdawtmi kha duhdawtnak taktak a si lo. Zangfahnak a si.

Ziangkim na sim theh ih ziangkim a lo sim theh ruang ih nan duhdawtawknak kha duhdawtnak taktak a si lo. Rualpi sinak a si.

Asinan…

Mi dang hnak ai ih na rak tuar sawn…fialtu nei lo ih na va duhdawtmi te, a mah duh ruangih ni tin banzai rel lo ih na ttahnak…amah hnak hman in nangmah thi sawn thiam sehla ti khawp ih na va duhdawtnak…siatsuahnak le taksa, thinlung diriam duhnak men si loih thinlung muril ihsi a suakmi thawi na duhdawtmi cu duhdawtnak tak tak a si. Duhdawtnak a si.

Ziangtin Na Tlangvalpa In A Lo Duh Nawnlo Ti Na Thei Thei Ding???

A hmaisabikah a ttawngkam in na theithiam mai ding. A umtudaan a danglam deuh ding. Sim duhsan cu, a kel a si nawnlo ding. A thinlung a thlengaw, ti malte na thei ding nan a thlengawk taktak na zum lo deuh ding; cutik caan ahcun a thinlung sungah na cam tuk nawnlo zo ti na theihawk a tul zo.

Phone ih a lo biak caan khalah a hlanvek a si theinawnlo ding. A phur nawnlo ding. A lo biak lai ah thildang a ruat ding. Thil dang a tuah phah theu ding. A thinlung thawn a lo biak nawnlo ding. A lo be menmen ding tinak a si. Tongding khal a thei mumal lo ding.

A thin a tawi tuk ding. Malte ttawngkam nan elawk tikah a thinheng theu ding. Elawknak lawnglawng a suah duh thlang ding. A caan caan ah ka buai tuk a lo ti san ding. A caan caan ah ka lobiak leh ding a ti dingih a lo biak sal nawlo ding. A nini, in a thinlung in a lo malh vivo tinak a si.

Nan tawnawk caan khalah hmai panten a lo biak paih nawnlo ding. “Ziangah na nuamawk lo maw” na ti khalle ka “nuam awk ko si ziangah” a lo ti san men theu ding. Kan tawnawk le na nuam thei lo tuk na ti khal le ziangah maw a lo ti men ding. A lo duh nawnlo thu a rel ciam lo ding.

Thu nan reltlang ih nan nuam awk vek in nan nuamawk thei nawlo ding. Nangmah sawn na thinheng riangri lam ding. Nan Capoh thureltheumi pawl nan rel thei nawnlo ding. Rel ding ih a taw na thawk theu hmanah a rel paih nawnlo ding. A hni paih nawnlo ding.

Hni dingih na tuah hmanah a hni tuk paih lo ding. Ziangkim a tuah menmen thlang ding (Kawl pawl tawng kan hmang dingih “tta-vuan-ci” in ziangkim a tuah ding tinak a si). Na thinheng khal a pawisak nawn lo ding.

In phone aw na ti hman ah a lo phone duh lo hrim ding. Kan tawngaw ding na ti khalle hna tuan ding ka nei ih ka buai deuh ding a lo ti san men thlang ding. Email, na kuat caan khalah malte vial a ngan ding. Ngan ding a thei lo.

Na sam metaw na ti khalle a zuah deuhdeuh ding. Na fial bangin zianghman a tuah duh nawnlo ding. Nangmah thawn ziangtuah hman a phur in nuam a ti thei nawnlo ding a si. A lo hmuh le, a aipuang theilo ding. A hlan ih a lo duh lai ahcun thu sim ding tam zet a nei theu si lo maw….?

A lo piat, a lo duh nawnlo tikah thusim dingkhal a lo thei nawnlo ding. Thunuam rel ding khal nan nei nawnlo. Thu na simmi le na relmi khal mak ah a la nawnlo riai ding. Tuah na fialmi pawl a tuah duhlo sinsin ding. Mi lak khalah a lo care nawnlo ding, a duhdawntnak a lang ter paih nawnlo ding.

Lam zin fehtlang ih kuhsi ih feh pawl a paih nawnlo ding. Na sam a lo zutsak theumi kha a zut paih nawnlo ding. A lo kiss paih nawnlo ding. A biak hman a lo paih nawlo cu teh..! Tuini na thuawmawk daan cu na kaih tuk ual tin a lo lawm nawnlo ding…in va ngai lo ve ti ih a lo ti theumi pawl a ti nawnlo ding.

Atlun ih kan nganmi pawl vek in na tlangvalpa a um pang a sile, fala aa vek in na um lo ding a thupi…theiaw a lo hnawng zo…a lo duh nawnlo ti thei mai aw…a lo duh nawnlo tu parah ziang tin in duh aw na ti thei pei maw…na ralrin a tul…

A tlun ih kan nganzo bang in na tlangvalpa a kel a awh nawnlo ti na theih tikah thu felfaiten sut aw…thinharnak pakhatkhat ruangah a lo hnawng tum tla a si sawn men thei, hnawnawk daan a phunphun a um.Curuangah na tlangvalpa thu felfaiten sut ta aw.

Na tlangvalpa phur lo tuk in a um ding. Tong ding khal a thei nawnlo ding. A thin tawi zet thlang ding. A lo hmuh khalah a mithmai a pan thei cuang lo ding. Cuvek na tawn tikah ka tlangvalpa ih thinlung ka neh nawlo, a thinlung ka luah khat thei nawlo ti thei cih aw maw…

Thil pakhat na tuah theimi a um lai. A lo piat le piat lo, a taktak in na theih duh pang le hi mi hi tuah aw. Mawi tak in thuawmhnaw hruhaw la, a hnen ah lungkuai tak in va feh aw…na mithli a mithmuh rori ah fawr ter mai maw…na mithli luang ter aw…aw suak ko in tap mai aw…A lo duhdawt taktak asile, a lo lem dingih alo duh taktak a si ti a langter ding.

Fala pawl ih mithli cu sialkiringcin a si. Fala pawl ih thiltitheinak cu an mithli a si. Afala pawlih mawinak cu a mithli a si. Fala pawl ih thutak simnak cu an mithli pawl hi a si. Na mithli cu na rawlthuam thabik a sikha….

A tlun ih na siarmi vek in na tlangvalpa a um pang maw…a um pang asile, idia dang kan nei lai so khaw…Hivek in na tlangvalpa a um pang a sile, thudang lo sim ding kan thei lai a si.

Kan ziam rero cu a si

Thingkung le pangpar pawl ih nun sung caan tawite khi na ruah sak dahve maw? Caan reilote sungah an par mawi le an hnah corhno pawl tla an uar leh mai theu khi! Kumkhua nung dingah an duh zet ve ding; asinan Sersiamtu Cung Pathian cun an hrang caan a ruat sak cia ih reilote sungah an ziam mai theu. Cubang in minung kan nunnak khal hi reilote sung vial a si.

Thingkung le hrampi pangpar pawl cu a enkawltu ih thate tidai a pek ih an umnak a sialsak ahcun caan reipi an dam thei nan minung dam sung caan cu sim theih a si lo, sekan khat te sungah khal ah mual kan liam mai. Thinkung khal a thanglian vivo a si ahcun a duhlo zet cing in ziam lam/thihlam a pan rero ti nak  a si.

Cuvek thotho in ramsa khal an tum vivo ih an cak vivo rualrual in thih lam an pan vivo khi a rak si. Minung teh ziangha kan si ce…thih duh cu zohman kan um lo nan thi ding thotho cu kan si hi. Kan leitlun kan thlir a si le thil mak tampi a thleng zo. Kan Bible ih rak phuan ciami 666 khal a suak thlang.

Caan a cem vukvi ding ka tinak a si lo, thiang a lawr vukvi ding ka ti lo asinan caan a kim rero ka ti nak sawn a si. Nu le pa sualnak a karh, u le nau hmuh thiam awklonak a karh, duhhamnak a karh, thinlung sia kan keng vivo, ram khat le ram khat an kap aw ding timi pawl a kim vivo…Thuthangtha ngai an huam lo vivo ding.

Zuamawknak le engtaiawknak a sang sinsin ding. Cui pawl cu a thleng rero ko. Tuizing thuthangca pakhat ka siarmi ka lo ruah ding. A thulu cu “More in US say have no religion” ti a si. Ka siar cu ka thin a phu dukdo cih so khaw. Ka ruatsal ih kan Chin mi kan upat zetmi Upa Nung Kam ih thiang a lawr ding ti a rak aupi nak a va rei nguarngo ve aw! ka ti.

Leitlun khal a cem leh ding. A dam rei nawnlo ding ti cu a fiang. Kan dung kum 1990 ahkhan mi 8.2% in biaknak ka neilo, biaknak  religion ka neilo an ti. Asinan kum 2001 ahcun 14.2% ah an kai ta riai. A tu ah mi ziangzat in Pathian a um lo an ti ding…an va tam zik ve.

ChinlandToday palai pakhat cun Bus par ah “Pathian a um lo” tin ca an tar zo a ti. Mani lala ah CT Palai pakhat in 666 a suak zo thu a ngan men lawng siloin youtub an ti maw kha, cumi ih zoh theih ding in a tuah. Zumnak hnget khoh zet kan neih cu a cu thlang a si. Kan duh le duh lo in kan ziam rero cu a si.  

1999

Lai Tlang Ah Ka Kir Sal..

Kan ram ka hmuh nawn lo nak kum (17) a kim zo. A hleice in kan laitlang ka hmu duh tuk. Ka Boss pa in visa le air ticket pawl in tumsak ih hlei ah sukso lamzin hman ding le nu le pa sum ding sumpai tawkfang nawn zet in pe.

Lungawi tuk nakah ka puak zik.  Thla hnihkhat ka cam theu nak Mizoram Lengpui Air port ah ka ttum.  1999 ih Tahan ihsin Mizoram ruahpi sur lak ih ka feh lai caan  ka mang nawn. Mizoram ihsin Kawlrawn cu Mataw bak in ka thleng ve. 

Cei law! Ka aa ttheh si ko. Kawlram hmuh lo nak a rei tuk. Kan inn khat in ka rualpi pawl an ra leng. A tthen cu nupi an rak nei ha..ha….Biak daan ding tla ka thiam hai lo. A va mak ve, ka ti rero si ko. Ka rual Thangte le Piangte in laitlang ah kan lo lenpi ding in ti. Thianrual pawl in in rak sunlawih nasa….

Ka ngai zetmi hnakphek phawmnak sum baal takih phawmmi tengtere(Mangkeng) thak le thak lo cu hlik phah rero in kan ei. Ka diriam lo lai. Biangkawk phawm phektereng thawi phawhmi rori mitthli dum kulko rorin kan ei hrih. Nau hak lai ih ti daan na mang lai maw in ti ih cawvoihthu kan rawi bet. 

Tlangpar in kai pi. Lairam a kel ko. Caw khal pawl….tih ding zanthing la pawl…lofeh tlung sukso pawl….a nuam pam. Laitlang in fehpi taktak. Laitlang kan thleng kha cun, ka thinlung ka thleng. A hlan ih ka um vek in ka um sal ding ka ti. Cu cu, ka thinlung thuthup a si…

Rawl ei khal ah umhai thawn tihang ka hrawp…ka kut fai le fai lo in kawhhawl le busul pawl bak ka ei…

Pum puar tak. Ek ka va thawh…taw kolhnak tak ngial hman a um lo…hnahthing bak in ka tawek cu ka hru ve ko…lamzin kap ah zun/zin zit mai…a nuam sawn. Nupi nu pawl khal lamzin kap ah an hni hlim in zun an thawh zurzo mai…kan zalen pam…  Lo in feh pi uh ka ti…lo ah duh thusam in ka au vivo…A hlan  ih kan nuam daan vek cun a um thei nawnlo nan…Laipa cang sinak le thinlung put daan cu a kel ko…thengre pawl bak an rak ai lai…meisakhu tla tlangkip ah hmuh ding a um…lung cu a leng ruangro ko…..

Maw, rual le pi pawl nan kim nawnlo. Nuamnak caan pawl kha, kawhkir theisal si nungla cu maw, ka ko kirsal ding nan…nan sulhnu…kan hnih celcel caan…thaisun ah ziang kan tuah ding ti um lo…nan ngai ve phah ko ding nan, nan rel ve duh lo…

Kei cu kan rak tlanlennak hmun le tlang pawl ah lileng in ka thleng sal...liamcia caan pawl ka ruat…nan zaten ka lo hlam…nu le pa nei lo vak vai bang in khawi ah nan thleng theh….

Lo kan feh khawmnak hmun pawl ih vate pawl cu an ai kel ten an ai ko nan…nan mah sawn nan kim lo…vate pawl khal in kan tawng aw sal theh ah an ruat sal….leisin bih in tap nungla a sawt deuh pei maw….

Kan feh khawmnak lamzin ti rengri te pawl…zinghnam in kawng an tuah rero…hnemtu nupi nan tawng zo…kei cun kan pilthing pawl ka fan sal…ka fan lai ding…ka ra kirsal ding…kei ka lunglennak umsun cu kan lennak laitlang a si…

Laihri phumnak ah so khaw, ka thinlung a um…na thleng vivo ding, ram kip ah a sinan Lairam te…Laitlangte…lo fehnak hmun rawn…thlawhlai lo hma…tu dang ngai lo ih kan lennak…rel ve uh nan ngai ve ko ding nan…ziang ah nan rel lo…kei cu khualkhua ah…ram dang ah….

Leitllun ram nuam van dawng Mirang ram khal ka thleng nan…ka nui pawkpuan zar nak ban tlang umnak hmun…ka pai cerek tlaknak hmun…tthianrual pawl ih an tanta theilomi lunglennak laitlang ram nuam ih zilthli fim hrang le  khuanui rohmi hnem theihlo khawp ih lung lennak Laitlang cu ka thinlung sung ah ka mithli lak ah a cam kum khua ding. Thangte in kan tlung thang ding in ti ih ka tthang….

Ziang ruangah duhdawtnak in-in tuahmawh theu?

Duhdawtnak in, in tuahmawh theu nak hi kan mah in kan sian ruangah a si. Minung daan khal a si. Pakhat khat kan duhdawt tikah nuam caan le riahsiat can a um.

''Kan thinlung neitu kan si ih kan mah lala in kan tuahmawh theu hi, theihlonak ruangah a si''

Duhdawtnak cu zokhal in a nuam kan ti cio. Duhdawttu kan nei hi lungawi zet ding kan si. Asinan kan ti sual theumi pakhat a um cu kan falanu, kan tlangvalpa kan rinsan tuk ih ziangkim kan sim ih kan ruahnak hmuahhmuah a par ah kan thum theu mi khi a si.

Asinan kan thinlung ih a dil vekin le kan duhdaan vek in kan parah an tuah let lo tikah kan thin a naa ih cutin duhdawtnak cun in tuahmawh in kan hliam aw ngah theu.

Curuangah ziangvek dinhmun lai khalah kan ruah tulmi pakhat cu zingruangah kan mah thinlung cu kan mai kut sungah ret lo in mi dang kut sung ah ret in kan uk ter theu…?

''Kan thinlung neitu kan si ih kan mah lala in kan tuahmawh theu hi, theihlonak ruangah a si'' tin mifim pawl cun an rak ti. Na hrang ih luhnak dingah tukverh pakhat an khar dingnan na luhnak ding sangka dang pathum ong aw ciami a um ti thei aw

Kan neihmi le kan caan tha hmuahhmuah cem ih kan duhdawt mi kan ruahnak keng tu ih in phatsan ih duhdawtmi dang in neih san cu ruah thaim a har Sim daan ding a har ih a naa ko ding. Asinan kan can zomi thil hi kawhkir a har sa ruangah thinlung thar pu ih hma kan nawn ttentto a tul.

Na thinlung lung lo kam/hnem tu ah thil pakhat theih ttul mi na nei.

Na hrang ih luhnak dingah tukverh pakhat an khar dingnan na luhnak ding sangka dang pathum ong aw ciami a um ti thei aw. Cumi hawl hmu ding in zuam sawn aw… Duhdawtnak in a lo tuahmawh lo nangmah in duhdawtnak na tuah mawh sawn a si. Leitlun ah na duhdawtnak a lo tuahmawh sianglotu an um lai a si. Hawl aw  na tawng ding.

Ni Khat Ni Ni Ahcun...

Lite, nangmah lo hawl in sukso ka vak.  Lo hmu ding bang in ka um asinan hmuh ding na um lo. Lo be ding bang in ka um theu nan khui ah na um ti ka thei lo. Zan ka it tikah na mithmai le na um tu daan ding pawl ka ruat theu asinan ka lo hmu dah fawn lo. Lengdawh dang pawl ka tawn caan ah nangmah ah ka ruat hai theu asinan nangmah bang in in biak dah fawn lo.  

Ka mit ka sin caan ah na hmuihmel fiangten a lang theu fawn, ka mit ka meng sal tikah na hlo sal theu. “Dreaming” an timi a si maw….? Asilo. Ka thinlung ah a lang theu ko.  A caan le I be theu ko si. Na samthlai remte tla ka hmu, ni ih a kah engmi daidaw fim banga na mitmeng. Na hmursensi khuai ih an tlan theumi pangpar ti bang in…

Na thinlung sangka na mit cun ka lo duh in ti hmansehla van dum sung ih ka hawlmi Lite na si lo ahcun ka hrangah mithli fortertu men a si ding. Ka lo hmuh caan ah rei in biak dah fawn lo. Ka lo tawn caan ah sim thiam lo in ka um theu fawn. Ka tuar bang tuar ve aw la “U ziang in sim duh” in ti ding nan. Val dang bang in ka simmi bia hin na lungthin a pem thei fawn lo….

“Ka lo duhdawt” timi lo duhdawtnak tongfang dang a um lai maw..?Ka lo duhdawt ka timi na zum thei lo tikah um daan ding ka thiam nawnlo. Na hmai ah nunnak tiang liam in duhdawtnak thu rel ka duh nan caan reilote sung na thinphang ding ka ruat ngam lo…

Veihnih khat cu dung let her in I ko kirsal dingah ka ruat nan in ko lo. Vei hnihkhat cu ka thinlung in sut ding ah ka ruat nan in sut lo. Vei hnihkhat cu “U na mit hmai a hlim lo” tin I sut ding ka duh nan in sut dah fawn lo. Veihnihkhat cu ziangmi na ruat in ti ding ah ka duh nan in ti dah fawn lo. Vei hnih khat cu na thinlung tak i sim dingah ka ruat theu nan thu dang I relpi theu.

Lo sim sawn ding in ka tum theu nan ka sim suak thiam fawnlo. Mitmai hlimte i biak tikah na lungthin thu in sim ding ah ka ruat asinan na simsuak dah fawn lo. Litei, mi pkhat ih lungthin tuarnak theihpi awla ka lungawi tin I tlan san siang dahlo ding nan si…

Ka lo duhdawt I ti aw la, ziangtin ka um ding…ziangtin ka zum thei cuang ding, kei cun ka phu lo na duhdawtnak. Asinan ka lo hawlnak le ka lo tawn tum nak kum (20) leng a ti zo. Na duhdawtnak ai ih a sunglawi ka ti sawnmi cu na kiang ih phu lo di te ih rak leng hi a si. Ka lo duhdawt ve si I ti siang hlah aw, ka ruat thiam lo ding. Na duhdawtnak kha ka dilmi bik a si lo.

Asinan dunglet hawi ih I zoh kirsal caan a thlen tikah mang aw, Ka nunnak zate men hman siloin simthiamlomi duhdawtnak thawn na kiangah na hawiher le na rimthaw thei duh ih ka um caan…Ka lo duhdawt ve si I ti ding hngak ih ka um lai caan ih sim duh lo in na um caan ih ka thinlung mithli...thinlung sopar te ih midang na va biak caan ih ka thinhar zia...Ka lo duhdawt ti simnak caan nei lo in na kiang ih ka to men theu caan pawl…

Lite, lo co lo ding ti thei cing in sokhaw, na awnmawi le na thuhla ngai in ka vahvai rero. In hnihsan men ding ti thei cing in sokhaw, “Ka lo ngai tuk” ka lo ti theu. In zumcuang lo ding ti thei cing in sokhaw a tapmi lungthin ka lo hlan. Caan reilote sungtal na hna thlam ah caam ve ding duh in leitlun ih a thlumbikmi awkam hmang in thute lo sim hman nungla hlapi ih val tha dang pawl ih awkam in ngai sawn men fawn…

Lite, veikhat ten in zoh kirsal aw…thuk pin thu ruat aw la…keimah ai ih lo duhdawttu tla tampi na tawng ko ding…keimah ai ih lo care tu tla na tawng men ding asinan keimah ai ih na ruang ih tuartu an um lo ding ti cu in theihpi ve aw…

Mitthli

Mithli timi cu tidai bangin a luang thei nan, tidai bangin hal mi a riam thei lo. Hal mi riam lam siloin mithli cu a al. Asinan, vei thawng khat tong suak mi aicun  mithli for khat, a formi te in thu a rel fiang sawn.

Leitlun kan pal veten kan tap ih leitlun kan suahsan zawngah mi dangin, in tah lala hin leiltun hi umnak a tlak lo ti in siamfiang. 

Kan duh na poh in mithli a for thei lo. Mithli tla dingih kan tuahawk hman ah harsatnak le mangbangnak kan ruah ih kan feeling hnu lawngah kan mithli a for thei lai fang a si. Zuknung cangthiam pawl khal olaiten an tap kan ti theu nan, tap dingin ziang an ruat timi kan rak thei lo. Mithli a tlak cin hi cu a tawp khawk kan thleng tinak a si.

Mifim thiam pawl cun “Mithli hi mi bumnak tabik” an ti hnge hnge. Ziang ruangah tile, mithli ih a thupitnak an theih fel ruangah a si. Asile, Zo ih mithli na tla ter zo. Na nu le pa mithli na tla ter maw, Na u nau maw, na ngaihzawng ih mithli na tla ter pang maw…? A tlunih kan ngaimi na siar zo, mithli hi a men men in a for thei lo.

Mithli veikhat a for zo hnu a kirsal thei fawn lo. Mi pakhat khat a mithli kan for ter pang ahcun kan parah cuhnak ih naa in a thleng ding a si. Kan feeling an dang aw cio. Lolam te ih kan ruahmi mi dang hrang ahcun a rak lolam lo theu. Mithli fornak dingtlak ih kan ruahlomi ah mithli a rak for thei.

Leitlun mi raltha le lungruh Hitler le Napoleon pawl khal in mithli cu an neh lo. Leitlun mi aa bik hman khin a rualpi  mithli for a hmuh tikah lungawi in a hni san thei lo. Mifim hrang ahcun ziangtluk a naa ding. Mai duhmi fala in ka lo duh ti na thei lo maw….? “Hi tluk ka lo duhmi hi…tiih mithli a biangno te ah luang phah cingte in, in tansan hram hlah aw” an ti tikah zo in a tansan ngam ding.

Mithli hi thinlung ih thupeknak ihsi for thei fang a si. Amah te cun a for dahlo. A lenglam ihsi riahsiatnak,ningnatnak a thleng tik lawngah thinlung in thu a pek ih cutin a luangliam theu. Thinlung ih ruahmi cu mithmai ah a lang thei, cui ruahmi cu mithli a for hlan ah awka in a suak, awka ih a tlin nawnlo hnuah ah mithli ah cangin a for theu; mithli cu a netnak ih thureltu a si. 

Ziangtik caan ah mithli a rak for theu…?

Kan sim fiang thei nawnlo hnu ah…

Kan theithiam nawn lo hnu ah…

Thin naa tuk tikah….

Tuar thiam nawnlo tikah…

Ninghang tuk tikah…

Lungawi tuk tikah….

Lung phang tuk tikah…

Ningtih tuk tikah…

Sirawk tuk tikah…

Tongkam ih a daih nawnlo tikah…

(Mithli hi, a um taktakmi a si, a for caan teah a for; ninghang dingin tuah hram hlah)

            2009/01/31

Nemten'

* Mi va sawisel hlah, va mawhthluk hlah, va zuarthlai hramhlah, mi thin natnak a si kha.   

* Thinlung tak rori ih mi va lawm, mi va fak hi thapeknak pakhat a si. Kan ni kan Laimi hin lawmawk tawn hi kan tlaksam deuh lai abang…?   

* Mi pakhat ih thinlung duhzawg va relpi khi ziangtluk a nuam! Mi tampi in kan mai phurzawng le tuizawng lawnglawng mi ngai paihlo ding khawp tiang kan relpi theu hi arak tha lo.   

* Mai thu lawnglawng duh, mi thu sim le rel zianghman ih a siarlotu si a tha lo. Mi an sim rel mi pawl kan phur lo leh kan ngai paihlo mi a va si hman ah kan zawkzet ding le kan nautat ding a si lo. Mi dang ruahnak va ngaisangtu si a tha.   

* Mah leh mah ngaisang aw loin, midang ngaisang sawn bangih tlanleng hi a thupi. Mirang pawl nun khi, cathiam sangsang in anmah aiih niam ordinary an timi pawlih thu relmi pawl khi mitthep lo lawlaw in an zoh kerker khi…mi dang va upat hi a thupi tuk.   

* Mi pakhat in a ruahnak arel tikah, thaten kan rak cohlang ding a mawi, ziangvek ruahnak a va si hman ah, ngaisang emem ih kan rak um ding a tha. A ruahnak kha a sual a va si hman ah “Hei na ruahdaaan asual, “Na ti sual rori” tivek ih mi va ti atha lo.   

* Mi zo khalin, tiaw ter leh uar aw, mi duhaw hi kan duhlo. Curuangah mizo vek kan va biak tikah, nelcia nawn vekin, mithmai soparten kan va biak thawk a tha, tahthiamnak ah mirang pawl ih mizia khi zohthim a tlak nawn in ka thei, ziangah tile, an mithmai a pan thei ringring an mah pawl cun “smiling face” an ti ih hnisiam si te ih mi biak cu kan zir a tha.   

* Leitlun hi fimnak ah a thangso ih mi pakha ih a cangsualnak le a tisual mi kan hmu tikah, frank nawnin na tuahsual tin direct in simlo in, indirect ih kan sim ding a tha, mifim cun ol aiten an theithiam theu ko. Kan fim ih kan ruahawk vekin midang khalin an ruat aw ve.   

*A fial ih fial lo in a dil ih mi thil kan dil tikah lung a awi theu!   

*Faknak aw hi kan duhlo kan ti theu nan, thinlung sungte ahcun a cam theu ko!   

* Mi mualphonak kan rel hlan ah kan mai mualphonak rel lawk sehla, ngai a nuam sawn ding!  

Nemten kan biak aw ke...?..Nemten...nemten...ka thin naa tum si...nemten...nemten....

Nemten i sim aw...NEMTEN......

Positive Thinking

 2009/01/26

Minung kan bangawk lozia cu, thil a thazawngih a thlirthiamtu kan rak um vekin a se zawng hlirih thil a thlirtu kan rak um.

Tahthimnakah, Thukamhlun ih Joshua ih a thlah mi thlingthlatu pawl ih ramtiam anva thlingthlak vekin, Africa ram ah sumdawnnnak lam ah ziang an bang timi zoh phah dingin, but zuar pahnih cu thlah an si.

An rualvah hnih cun Africa ramih an hmuhtawn mi pawl cu a bangaw ko nan, an report peknak ahcun an thu rel daan cu a bangaw lo ta riai:-

Pakhat sawntu in a se zawngin “Ai ai!, Africa ram ah bazaar khal a um lo, zohman in but khal an hruh lo, a lei lamlam cu ziangah in lei ding?” tin a sim.

 Arualpa pakhat sawn cun, “Africa ramah caan tha tak ka va hmang, ka um sungah kha cun, zohman in but an ra lei hrihlo” tin a sim.

Lungawinak

Lungawinak timi hi a lenglam thilah a umlo, thinlung sungah a um. Lungawinak cu kan neih mi sumsaw le thilri parah a umlo ih  a cangvai rero mi kan thinlung thuruahnak sawn ah a um. 

* Riahsia dingih thu kan ruah tikah kan riah a sia ih lungawi dingih thu kan ruah tikah lungawinak ding kan hmu. Thinlung ihsin lungawinak a suak.

A liam rero lai mi caan tluk ih ui um dang thil a um pang  maw? A liam rero laimi caan in liannak a phur ih farahnak khal a phur ve! Zianghman na tuah lo khal le caan cu a feh kelten a feh ret ro.

* Mitcaw pa te cu lamzin lilai ah to in “ka mit a caw, in zangfah uh” timi catar le paisa khawnnak khengte kengin ato, zohman in an bawm duhlo. Fala nute in a catar mi cu hitin a thlengsak “Tuini hi ni eng mawi, sunglawi zet mi  asi. Sihmansehla kei cun ka hmu  ve thei lo” cutikah a paisa khawnak khengte khat in paisa a ngah. 

Pangper mawite pawl an thi 

Thuanthu khal a cem 

Hla mawi mawi khal an cuai 

Kan “man” theu mi thil khal kan hngilh 

Ziangkim hi cem lam a pan!  

            Asinan…. 

Nangmah vekih, I duhsaktu…

Mi nautat loih, sim te mi sim thiamtu…

Tangdawr te I zawi-e thei tu….

Ka lamzin I sial saktu…I duhdawt tak tak tu cu ka thinlung sungte ah na cam ringring…

2009/01/26